Omurilik Kanal Darlığı (Lomber Spinal Stenoz) Nedir?

Omurilik Kanal Darlığının her zaman belirti vermeyebilir. Çalışmalar hiçbir belirtisi olmayan fakat Omurilik Kanal Darlığı olan bir çok insan olduğunu ortaya koymuştur. Eğer varsa belirtiler; sırt ya da bacaklarda ağrı, uyuşukluk ve kramptır.  Bacaklarda kuvvetsizlik meydana gelebilir. Nadiren mesane /veya bağırsak problemlerine neden olabilir. Yakınmalar uzun süre ayakta kalma ve yürümeyle artabilir. Belirtiler devamlı ya da nöbetler biçiminde gelip geçen şekilde olabilir. Sınırlı bir süre yürüdükten sonra bacaklarda güçsüzlük ve uyuşma nedeniyle durma ve çömelme gereği duyulabilir. Yürüme mesafesi giderek azabilir. Eğilme veya oturmayla ağrı hafifleyebilir veya tamamen geçebilir.

Kanal darlığı ile bel fıtığı problemleri benzer semptomlar açığa çıkarmaktadır. Hastalar genellikle bel fıtığı şikayeti ile doktora başvurmaktadır. Ayrıntılı bir muayene ve tetkik süreci ile kanal darlığı teşhisi de konulabilmektedir. Kanal darlığı; insan vücudunun dik durmasını sağlayan, omurga kemikleri ve aralarında bulunan disk diziliminden oluşan omuriliğin çeşitli nedenler ile sıkışarak sinirlere baskı yapması olarak tanımlanmaktadır.

Kanal darlığı yaşayan hastalar dik durmakta zorlu çekmekte ve tedavi olmadıkları sürece cenin pozisyonuna daha da yaklaşmaktadır. Omurgaları birbirine bağlayan bağlar zaman ile ya da farklı sebepler ile kalınlaşmakta ve omurgalar arasında bulunan dokuların zarar görmesine neden olmaktadır. Bu durum genellikle; stres, ağır kaldırma, ideal kilonun üzerinde olma, çarpma düşme gibi travmatik olaylar yaşama ya da ters bir hareket sonucunda oluşan defrormasyonlar ile birlikte görülmektedir.

Kanal darlığı ya da fıtık gibi problemler yaşanmaması adına sağlıklı beslenme ve egzersiz programlarının aksatılmaması gerekmektedir. Kanal darlığı problemini aşmak ya da önlemek için günümüzde pilates uygulanmaktadır.

Doktorunuz sizden bir öykü alacak ve sizi muayene edecektir. Direkt grafiler(röntgen) daralmış disklerin veya zayıflamış disklerin varlığını ortaya koyabilir. Manyetik rezonans görüntüleme(MRG) ile omurgadaki darlıkların miktarı detaylı bir şekilde saptanabilir. Bilgisayarlı Tomografi(BT)’de detaylı araştırma için kullanabilir.
Tüm bu çalışmalar spinal kanalının darlığını, sinir kökü basısını, darlığın yerini saptanmasını sağlar.

Doktorunuz sizde ağrıya sebep olan bir darlığı saptayacak olursa, öncelikle cerrahi olamayan yöntemleri deneyecektir. Bu tedavi şeçenekleri ise antiinflamatuar tedavi (oral ya da enjeksiyon) ve ağrının kontrol altına alınması için ağrı kesicilerdir. Somut tedaviye karar verilirken doktorunuz, sizin dayanıklılığınızı ve yakınmazlarınızı yaşam kalitenizi düşürüp düşürmediğini göz önünde bulundurur.
Spinal enjeksiyonlar (kortizonun epidural enjeksiyon gibi) yapılabilir.

Doktorunuz tedavinizi planlarken tek bir ilaç ya da çoklu ilaç tedavisini seçebilir. Ağrının kontrolü için kullanılan ilaçlara analjezik denir.
Çoğu ağrı aspirin, ibufren, diklofenak, napsoksen ya da asetaminofen gibi basit ağrı kesicilerle kontrol altına alınabilir. Bazı analjezikler (ağrı kesiciler) NSİİ olarak adlandırılır. Bu tür ilaçlar ağrıyı kesmeleri yanında meydana gelebilecek bir inflamasyonu da ortadan kaldırmak amacıyla kullanılırlar. Bu ilaç grubu içinde, aspirin, ibufrofen, diklofenak, naproksen ve diğerleri ve kullanıyorsanız, mide problemleri gibi yan etkilerle karşılaşabilirisiniz. Bu tür ağrı kesicilerin uzun süre kullanımında olabilecek problemler bakımından doktor gözetiminde olmalısınız.

Eğer yukarıda bahsedilen türden ağrı kesiciler ile geçmeyen inatçı bir ağrınız varsa; doktorunuz size narkotik ağrı kesici (kodein-morfin gibi) adı verilen ilaçlar önerebilir. Bu tür ağrı kesicileri, doktorunuz önermedikçe kullanmayınız. Bu tür ilaçlarda yüksek doz, daha fazla ve daha hızlı etki demek değildir. Bu ilaçların kusma, kabızlık, baş dönemi, uyuşukluk gibi yan etkileri vardır ve bu ilaçlar bağımlılık yapabilirler. Tüm ilaçlar ancak doktorunuz önerirse alınmalıdır. Doktorunuzun verdiği ilaçları nasıl ve ne kadar alacağınızı doğru anladığınızdan emin olunuz ve ilacınızı işe yaramadığını düşüyorsanız doktorunuza danışınız.

Antiinflmatuar etki gösteren başka ilaçlar da vardır. Kortikosteroidler güçlü antiinflamatuar etkilerinden dolayı ağızdan ya da enjeksiyon biçiminde kullanılabilir. NSAİİ gibi kortikosteroidlerin de yan etkileri vardır. Sizin için risklerini ve yararlarını doktorunuzla görüşünüz.
Spinal enjeksiyonlar veya bloklar ağrının ortadan kaldırılmasında kullanabilir. Bu tür işlemler epidural aralığa (sinirleri saran zarlar arası aralık) ya da eklem aralığına kortikosteroid verilmesi şeklinde yapılır. Bu işlemi uzman hekim yapar. İlk işlemin başarı durumu göz önüne alınarak ileri dönemde işlem tekrarlanabilir. Bu yöntem; tedavi programında sıkça kullanılan bir yöntemdir.

Omurilik Kanal Darlığının belirtileri, hastalarda genellikle hareketten kaçınmaya neden olur. Bu durum eğilebilmeden, dayanıklılıkta azalma yaratır. Fizik tedavi ya da egzersiz programı, kasları güçlendirme ve eğilebilmeyi yeniden sağlama açısından önemlidir. Aerobik, bisiklete binme yürüyüş önerilmektedir. Çünkü bu tür eylemlere sinirlere gelen kan miktarını artırmakta ve böylece daralmanın belirtilerini azalmaktadır. Ayrıca size sırt karın ve bacak adalelerini kuvvetlendiren egzersizler de önerilebilir. Doktorunuz size en uygun egzersiz programını önerecektir.

Bir çok birey ev içi güvenliğe dikkat edilmesi çok önemlidir. Örneğin çamaşır makinesi ve bulaşık makinesi daha yüksek bir yere konabilir. Daha uygun bir yatak kullanılabiir. Gerekli ise banyoda da değişiklik yapılabilir. Yürüyüşün en kolay hale getirilebilmesi, gerekirse yürüteç veya baston edinilmesi uygundur.

Önemli ve ilerleyici bir bacak zayıflığı gelişmedikçe ve idrar torbası veya bağırsak sorunları bulunmadıkça Omurilik Kanal Darlığının yetişkinlerde tehlikeli bir durum oluşturmamaktadır. Böyle durumlarda tedavini amacı, hastanın yaşam kalitesini korumak ve ağrı varsa ağrının kontrolünü sağlamaktır. Cerrahi olmayan yöntemler, tek başına spinal kanaldaki darlığı düzeltmemekte ve ağrıyı uzun süre sonlandırmamaktadır.

Cerrahi yöntemler cerrahi olmayan yöntemlerle ağrısı kontrol altına alınamayan az sayıda hastada uygulanır. Cerrahi girişim ayrıca; ilerleyici bacak güçşüzlüğü, idrar torbası ve bağırsak problemi olanlarda tercih edilen bir tedavi yöntemidir. Yapılacak cerrahi girişimin amacı, basıyı kaldırıp kanal çapını genişletmektir. Bu işlemin adı lomber dekompresyondur. Laminektomi seçilebilecek cerrahi yöntemlerden biridir. Bu yöntemde arkadaki kemikler alınarak daralan kemik kanalı genişletilir. Son yıllarda gelişen teknoloji ve ameliyat teknikleri sayesinde tek taraftan Mikrocerrahi Teknik ile girilerek Hemilaminektomi bileretal flavektomi tekniğinde, arkadaki kemikler bir taraftan alınarak kanal genişletilir.

Doğru endikasyonla yapılan cerrahi müdahale ile bacak ağrısı ve bacağın fonksiyon kaybı düzelir. Günümüzde hastalar operasyondan birkaç hafta sonrasında normal hayatlarına dönebilmektedir.

Omurilik Kanal Darlığının bazen, zayıf olan omurlar arasında kayma olur ve buna spondiloliztezis denir. Ve böyle bir durumda omurlar arasındaki sabitlik kaybolur. Böyle olgularda spinal füzyon(omur birleştirme) cerrahisi, omurları sabitlemek amacıyla dekompresyon işlemi ile beraber yapılabilir.

Birleştirme işlemi, birleştirilecek iki omur arasında kemik doku ya da bir takım aletler ile yapılır. Birleştirme önden ya da arkadan ya da her iki yönden yapılabilir. Birleştirme önden ya da arkadan ya da her iki yönden yapılabilir. Birleştirme cerrahisinden başarı oranı %85’ten fazladır. Cerrahi sonrası hastanede kalış süresi sadece birkaç gündür. Çoğu hasta 6-9 haftada tüm aktivitelerine geri dönebilmektedir.

Kanal darlığı özellikle bel bölgesinde görülen bir rahatsızlıktır. Yıpranma ve dejenerasyon sonucunda ileri yaşlarda görülme sıklığı artmaktadır. Bel ve bacak ağrısı belirtileri ile ortaya çıkan kanal darlığı; uzun yol yürüdükten sonra oluşan ağrılarla belirti vermektedir. Hasta dinlenerek yürümek durumunda kalmaktadır. Omurlarda oluşan kanal darlığı aynı zamanda bacaklarda uyuşma ve ağrı hissine de neden olmaktadır. Omur kemiğinin büyümesi sonucunda sinirlerin sıkışması ve kanalın darlığı olarak tanımlanan kanal darlığı mikro cerrahi yöntemi ile gerçekleştirilen ameliyat ile tedavi edilebilmektedir.

Hasta yaşamı boyunca çok ağır çalıştığında, ağır kaldırdığında omur kemikleri büyümektedir. Bu uzun yıllar bir süreçte oluşmaktadır. Ancak ileri yaşlarda omurgada kanal darlığı meydana gelmektedir. Hasta yürüdükçe kanalı şişme sebebi ile darlaşmaya başlamaktadır. Ve bu durum yoğun ağrı hissine neden olmaktadır. Teşhisi oldukça zor olan kanal darlığı birtakım başka hastaların belirtileri ile benzerlik göstermektedir. Bu nedenle teşhis edilmesinde oldukça geç kalınmaktadır. Tedavisi ise oldukça çok kolay bir cerrahi uygulama ile gerçekleştirilebilmektedir. Kanal darlığı ameliyatı eski yıllarda 5 6 saat süren zorlu bir şekilde uygulanmakta iken günümüzde mikro cerrahi yöntemi ile yarım saat süren bir işlem ile gerçekleştirilebilmektedir. Kanal darlığı ameliyatı epidural anestezi altında uygulanmaktadır ve hasta ameliyat sonrasında kısa süre sonra normal günlük yaşamına devam edebilmektedir.

Omur ilik kanal darlığı probleminin tek tedavi yöntemi cerrahidir. Oldukça konforlu olan cerrahi müdahale sonucunda hastalar ertesi gün çok rahat bir şekilde yürümeye başlamakta ve ağrılarından kurtulmaktadır. İleri yaş hastalığı olarak tanımlanan kanal darlığı halk arasında ise vitrin hastalığı olarak bilinmektedir. Hasta yolda yürürken dinlenme ihtiyacı duyarak vitrinlerin önünde durmaktadır. 1 – 2 dakikalık dinlenme hastanın tekrar yürümesini sağlamaktadır. Omuriliğin kemik tarafından sıkışmış olan kısmının açılması ve rahatlatılması ancak mikro cerrahi tekniği ile uygulanan ameliyat sonucunda mümkün olmaktadır.